“Dünya Şeker Tüketimine Dikkat Haftası”

Aşırı şeker tüketiminin insan sağlığını olumsuz etkilediği, obeziteden hipertansiyona, kalp-damar hastalıklarından kronik böbrek yetmezliğine ve depresyona kadar birçok hastalığı tetiklemesi ile devletin sağlık giderlerini arttırması gerçeğinden yola çıkan Türk Böbrek Vakfı, 19–25 Eylül tarihlerini “Dünya Şeker Tüketimine Dikkat Haftası” olarak kutlanmaktadır.

Ülkemizde 2017 yılında yapılan TBSA (Türkiye Beslenme Sağlık Araştırması) sonuçlarına göre 15 yaş ve üzeri bireylerde günlük şeker alım miktarı yaklaşık 20 g’dır.

Dünya Sağlık Örgütü, yiyeceklerin doğal şeker dışında, üretimde eklenen şekerler ile çay şekeri olarak adlandırılan sakkarozun toplam günlük alım miktarının, ihtiyaç duyulan enerji miktarının %10’unu geçmemesini %5’in altında olmasını önermektedir. Bu da enerji ihtiyacı ortalama 2000 kkal olan bir kişi için 200 kkal yapmakta olup yaklaşık 50 g şekere eşdeğerdir. İki yaşından küçük çocuklarda ilave şeker içeren besinlerden (şeker, şekerli yiyecek ve içecekler) kaçınılmalıdır.

Hazır yiyecekler satın alınırken etiketteki şeker içeriği ve türü okunmalı ve tercih ona göre yapılmalıdır. Bazı kahvaltılık gevrekler, yoğurtlar ve meyve suyu dâhil olmak üzere birçok paketlenmiş yiyecek ve içecekler çok miktarda serbest şeker içerir. Etikette kahverengi şeker, mısır kaynaklı tatlandırıcılar, mısır şurubu, meyve suyu konstantresi, yüksek früktozlu mısır şurubu, bal, invert şeker, malt şekeri, melas (şeker tortusu), şurup, ham şeker, şeker, dekstroz, früktoz, glikoz, laktoz, maltoz, sukroz ilave şekeri göstermektedir. Etiketinde “ilave şeker içermez” ibaresi olan ürünler tercih edilmelidir.

Karbonhidratlar hızlı ve ekonomik enerji kaynağıdır. Bağışıklık sistemi ve bağ doku oluşumu için gerekli ögeler olup, beyin ve sinir sisteminin elzem enerji kaynağı ise sadece basit şeker glikozdur. Basit şekerler en ekonomik ve en hızlı şekilde enerjiye dönüşür, kan şekerini hızla yükseltirler. Bu nedenle ağır fiziksel hareketler için elverişli olmakla birlikte diyabetliler için belirli miktar dışında tüketimi sakıncalıdır. Diyabetliler kan şekerini hızla yükseltmeyen bileşik karbonhidratları tercih etmelidirler.

 Öneriler

 1. Şeker ve şeker içeren besinler ve içeceklerin tüketimi her yaş grubu için azaltılmalıdır.

 2. Ambalajlı tüketime sunulan gıdalarda etiket bilgisi okunarak benzer gıdalarda şeker içeriği daha düşük olanlar tercih edilmelidir.

 3. Şekerden gelen enerji günlük enerjinin %10’unu geçmemeli, % 5’in altında olması tercih edilmelidir.

4. Bebeklere 2 yaşına kadar şeker/şekerli yiyecek ve içecek verilmemelidir.

5.Şeker içeren besinlerin ve içeceklerin, özellikle öğünler arasında ve yatmadan önce tüketilmesinden kaçınılmalıdır.

6. Dışarıdan şeker eklenmiş besinlerin (kek, pasta, kurabiye, bisküvi, çikolata, bar, vb.) ve içeceklerin (gazlı/gazsız içecekler, hazır meyve suları, enerji içecekleri, spor içecekleri vb.) fazla tüketimi sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği için tüketimleri sınırlandırılmalıdır.